| მთავარი | სიახლეები | სკოლები | სამასწავლებლო | უნივერსიტეტები | სკოლამდელები - skolamdelebi.ge | მსოფლიო | სხვა სიახლეები |
TOP ნიუსი
სიახლეები
ყველაზე პოპულარული
ფოტოები
ვიდეოები
სიახლეები, რჩევები
სიტყვის გადატანის წესები, რომელთა ცოდნაც ყველას გამოადგება
29-03-2023
დაკოპირებულია
-
+
არნოლდ ჩიქობავას სახელობის ენათმეცნიერების ინსტიტუტის სასკოლო ორთოგრაფიული ლექსიკონში სიტყვის გადატანის წესები დეტალურად არის განხილული, რომელსაც etaloni.ge გთავაზობთ.
2. ერთზე მეტმარცვლიანი სიტყვის გათიშულ ნაწილებში თითო ხმოვანი მაინც უნდა იყოს.
არ შეიძლება სიტყვის ასე დამარცვლა და გადატანა: თრთვ-ილი, თრთ-ვილი... ფქცვ-ნიდა, ფქც-ვნიდა; ფქ-ცვნიდა... ანსამ-ბლს, ანსამბ-ლს.
სწორია: თრთვი–ლი, ფცქვნი-და, ან-სამბლს.
3. ცალი თავკიდური ან ბოლოკიდური ხმოვანიც - ისევე როგორც თანხმოვანი - სიტყვას არ ეთიშება.
არ შეიძლება ასე გადატანა: ა-უღია ან აუღი-ა, ა-ტელიე ან ატელი-ე.
სწორია: აუ–ღია, ატე-ლიე...
4. თუ ხმოვნებს შორის ერთი თანხმოვანია, არ შეიძლება სიტყვის გაიშვა ან თანხმოვანზე. მაგალითად, ასე: მატ-არ-ებ-ელი, ან-აბ-არა... სიტყვა უნდა გაიყოს ბუნებრივად, ღია ნარცვალზე: მა-ტა-რე-ბე-ლი, ანა-ბაურა..
5. სტრიქონთა მიჯნაზე მოხვედრისას ითიშება ხმოვნებს შორის მოქცეული ნებისმიერი ორი თანხმოვანი: ორ-ნო, უც-ხო, ოთ-ხი, აფ-ხაზი, საჩ-ხერე, საქ-მე, საწ-ყა-ლი, სატ-ყეო... გათიშვა, ცხადია, შეიძლება ღია მარცვალზედაც ანუ ხმოვანზე დამთავრებულ მარცვალზე: სა-ტყეო, სა-ქმე..
6. თუ სტრიქონთა მიჯნაზე თავს იყრის ორზე მეტი თანხმოვანი, ზღვარი შეიძლება დაიდოს ნებისმიერ ორ თანხმოვანს შორის. მაგ.: დააფ-რქვევს, დააფრ–ქვევს, დააფრქ-ვევს (მაგრამ არა: დაა-ფრქვ-ევს). ამავე პირობებში:
ა) სიტყვის ლექსიკური მნიშვნელობის უკეთ აღსაქმელად უმჯობესია, თუ ფუძისეულ თანხმოვნებს გაემიჯნება დამხმარე ელემენტის (აფიქსის, თანდებულის, ზნნისწინის) თანხმოვნები, მაგალითად, ასე: სახლ–მა, სახლ-ში, სახლის-თვის; მესხ-ნი, მესხ-თა; გან-ვლო (მაგრან: გა-ნა-ვიარა), აღ-შფოთდა მაგრამ: აღა-შენა), წარ-გზავნა (მაგრამ: წა–რავლინა)...
სიტყვის გადატანის წესები ემყარება დამარცვლისა (ფონეტიკური დანაწევრება) და ფუძე-აფიქსთა გამოყოფის (მორფოლოგიური დანაწევრება) პრინციპებს.
1. ერთმარცვლიანი, ანუ ერთხმოვნიანი სიტყვა არ ითიშება თანხმოვანთა სიმრავლის მიუხედავად (თანაბრად გაუთიშავია, მაგ., ის და გვბრდღვნის).2. ერთზე მეტმარცვლიანი სიტყვის გათიშულ ნაწილებში თითო ხმოვანი მაინც უნდა იყოს.
არ შეიძლება სიტყვის ასე დამარცვლა და გადატანა: თრთვ-ილი, თრთ-ვილი... ფქცვ-ნიდა, ფქც-ვნიდა; ფქ-ცვნიდა... ანსამ-ბლს, ანსამბ-ლს.
სწორია: თრთვი–ლი, ფცქვნი-და, ან-სამბლს.
3. ცალი თავკიდური ან ბოლოკიდური ხმოვანიც - ისევე როგორც თანხმოვანი - სიტყვას არ ეთიშება.
არ შეიძლება ასე გადატანა: ა-უღია ან აუღი-ა, ა-ტელიე ან ატელი-ე.
სწორია: აუ–ღია, ატე-ლიე...
4. თუ ხმოვნებს შორის ერთი თანხმოვანია, არ შეიძლება სიტყვის გაიშვა ან თანხმოვანზე. მაგალითად, ასე: მატ-არ-ებ-ელი, ან-აბ-არა... სიტყვა უნდა გაიყოს ბუნებრივად, ღია ნარცვალზე: მა-ტა-რე-ბე-ლი, ანა-ბაურა..
5. სტრიქონთა მიჯნაზე მოხვედრისას ითიშება ხმოვნებს შორის მოქცეული ნებისმიერი ორი თანხმოვანი: ორ-ნო, უც-ხო, ოთ-ხი, აფ-ხაზი, საჩ-ხერე, საქ-მე, საწ-ყა-ლი, სატ-ყეო... გათიშვა, ცხადია, შეიძლება ღია მარცვალზედაც ანუ ხმოვანზე დამთავრებულ მარცვალზე: სა-ტყეო, სა-ქმე..
6. თუ სტრიქონთა მიჯნაზე თავს იყრის ორზე მეტი თანხმოვანი, ზღვარი შეიძლება დაიდოს ნებისმიერ ორ თანხმოვანს შორის. მაგ.: დააფ-რქვევს, დააფრ–ქვევს, დააფრქ-ვევს (მაგრამ არა: დაა-ფრქვ-ევს). ამავე პირობებში:
ა) სიტყვის ლექსიკური მნიშვნელობის უკეთ აღსაქმელად უმჯობესია, თუ ფუძისეულ თანხმოვნებს გაემიჯნება დამხმარე ელემენტის (აფიქსის, თანდებულის, ზნნისწინის) თანხმოვნები, მაგალითად, ასე: სახლ–მა, სახლ-ში, სახლის-თვის; მესხ-ნი, მესხ-თა; გან-ვლო (მაგრან: გა-ნა-ვიარა), აღ-შფოთდა მაგრამ: აღა-შენა), წარ-გზავნა (მაგრამ: წა–რავლინა)...
ბ) ასევე გაითიშება სტრიქონთა გასაყარზე ერთმანეთის გვერდით მოხვედრილი ორი ერთნაირი თანხმოვანიც (ფუძისეული და აფიქსისეული, ან ორი სხვადასხვა ფუძისა): კოვზ-ზე, ღმერთ-თან, ნათ-ვის, მოგ-ჯვრის, შებინდ-დება, გამ-მიჯვნელი... ერთ-თვიანი, კონტრ-რევოლუცია... (და არა: კოვ-ზზე, ღმერ-თთან, მათთ-ვის, მოგგ-ვრის, შებინ-დდება, გა-მმიჯვნელი... ერთთ-ვიანი და ა.შ.).
გ. ასევე, თუ სტრიქონთა მიჯნაზე რთული სიტყვის ორზე მეტი თანხმოვანი იყრის თავს, უმჯობესია ბუნებრივი ზღვარი დაიდოს შემადგენელ ფუძეთა შორის იმის მიუხედავად, დეფისითაა ისინი შეერთებული თუ უდეფისოდ, სრული სახითაა წარმოდგენილი თუ შემოკლებით (აბრევიატურით), მაგალითად: ცოლ-/ქმარი, ტუჩ-კბილი, ქართლ-/კახეთი... ათ/წლიანი, თვით/მკვლელობა, ურთიერთ/დამოკიდებულება, სპორტ/კლუბი და არა: ათწ/ლიანი, თვი/თმკვლელობა, ურთიერ/თდამოკიდებულება, სპორ/ტკლუბი...).
კომენტარები
ეტალონი
გამორჩეული ათეულების შესახებ გაიგზავნება წარმატების დამადასტურებელი საინფორმაციო წერილები
სიახლეები
პრაქტიკოსის სტატუსი გაუქმდა - რა ელით გამოცდაჩაუბარებელ, მოქმედ, პრაქტიკოს პედაგოგებს?
პიროვნება
etaloni.ge-ს ბლიც-კითხვებს ზუგდიდის N5 საჯარო სკოლის დირექტორი დოდო ცქვიტაია პასუხობს
etaloni.ge-ს ბლიც-კითხვებს სიღნაღის მუნიციპალიტეტის სოფელ საქობოს საჯარო სკოლის დირექტორი დოდო ბეგიაშვილი პასუხობს
სკოლები
„წარმატებები ჩვენი სკოლის კურსდამთავრებულებს“
მოსწავლეებმა საინტერესოდ წარმოადგინეს მათემატიკის მნიშვნელობა თანამედროვე ტექნოლოგიების განვითარებაში
საინტერესო
გამორჩეული ათეულების შესახებ გაიგზავნება წარმატების დამადასტურებელი საინფორმაციო წერილები
სიახლეები
ყველაზე პოპულარული
ფოტოები
ვიდეოები
საზოგადოება
