სიახლეები
საინტერესო

ვინ არის ტყაშმაფა - მეგრული მითოლოგიის გმირი, რომლის შესახებაც ყველას გვსმენია
06-09-2018
-
+


ბავშვობაში ყველას გვსმენია საზარელი ამბები ავსულებზე, რომლებსაც მშობლები ჩვენს შესაშინებლად იგონებდნენ. ჭინკები, ავსულები და სხვა მითიური არსებები შეიძლება უფროსების ფანტაზიის ნაყოფი სულაც არ იყო და მათაც ჩვენსავით ჰქონდათ ისტორიები გაგონილი. 

ქართული მითოლოგია საკმაოდ მრავალფეროვანია, რადგან თითოეულ კუთხეს საკუთარი თქმულება და მითი გააჩნია. განსხვავებული სახეები, ლეგენდები, კეთილი თუ ბოროტი არსებები საერთო ჯამში ერთ მთლიან ისტორიას ქმნიან, რომელსაც დღეს ნელ-ნელა ივიწყებენ. 

დღეს გვინდა ერთ-ერთ ცნობილ მითიურ არსებაზე მოგითხროთ, ტყის დედოფალზე იგივე ტყაშმაფაზე (მეგრ). 

ტყაშმაფას ავ სულთა სამეფოში, ოჩოკოჩის შემდეგ, მეორე ადგილი უჭირავს. ის ტანით ჩვეულებრივი ქალის ოდენაა და ფიზიკური ღონით ოჩოკოჩს, რა თქმა უნდა, ვერ დაუტოლდება. ტყის დედოფალი არაჩვეულებრივი სილამაზისაა, უმტვერო თოვლის მსგავსი თეთრი ტანი აქვს, შავი და გრძელი თმა კოჭებამდე სცემს. 

ტყაშმაფა დედიშობილა დადის. ის ტყის პატრონია და მის გარეშე ტყეში არაფერი ხდება. ტყიდან გამოსულს უყვარს ინებივროს მთვარიან ღამეებში სადმე ანკარა წყაროს პირას, იქ ზის და იბანს თავის თითქოს მარმარილოსაგან გამოქანდაკებულ სხეულს, ხოლო ვერცხლის სავარცხლით გრძელ თმას ივარცხნის. მეგრელები არაერთხელ დამტკბარან მისი ყურებით ასეთ წუთებში. 

ჩვეულებრივ ტყის მეფე ხვდება ადამიანს ტყეში მიმავალ გზაზე, ბნელ ღამეში. პირველი ნიშანი ტყის მეფის გამოჩენისა არის მგზავრის მიერ ორიენტაციის დაკარგვა, ანუ მხარის ქცევა. მგზავრს გზა ვერ გაუგნია, იწყებს ტყეში უგზო-უკვლო ხეტიალს, თანდათან შეიპყრობს შიში უბედურების მოლოდინში. ბოლოს, მის წინაშე ერთბაშად გამოჩნდება ტყის მეფე. 

თუ გზადაკარგული ახალგაზრდა კაცია და ისიც ლამაზი, ტყის მეფე დროებით თავს შეიკავებს თავისი ავი განზრახვები გამოაჩინოს. ცდილობს შემაცდენელი ტანის მიმოხვრა გამოიჩინოს, თავის მსხვერპლს ვნება აუღელვოს და ზევით იშვერს ორსავე ხელს გამართული თითებით: დამთანხმდი ჩემთან ცოლ-ქმრული კავშირი დაიჭირო იმდენ წელიწადს, რამდენი თითიც ორსავე ხელზედა მაქვს, ე. ი. 10 წელიწადსო. კაცმა ტყის მეფეს პასუხი სხეულის წევრების მოძრაობით უნდა გასცეს, ხმის ამოუღებლად, რადგან ტყის მეფესთნ დალაპარაკებას ჭკუაზე შეშლა მოჰყვება. ამიტომ მამაკაცმა ასეთ მომხიბვლელ წინადადებას პასუხად უნდა აჩვენოს მხოლოდ ერთი თითი და ამით გააგებინოს, რომ შენთან მხოლოდ ერთ წელიწადს ვიცხოვრებ ცოლ-ქმრული კავშირითო. 

ტყის მეფე ერთ წელიწადს უკლებს და ათი თითის მაგიერ უჩვენებს ცხრას, მერე თანდათან უკლებს და ჩამოდის ერთ წლამდე. ამგვარად, ტყის მეფე და მამაკაცი პირობას დასდებენ, რომ ერთმანეთთან ერთის წლის განმავლობაში იცხოვრონ. თუ მამაკაცი ცოლიანია, ერთი წლის განმავლობაში ცოლთან ცოლ-ქმრულ კავშირზე ხელი უნდა აიღოს.

სავარცხელი ტყაშმაფასთვის ძალიან ძვირფასია. მისი დაკარგვა აგიჟებს და სიმშვიდეს აკარგვინებს. თმა, მითიური სიმბოლიკით, სიცოცხლის ძალის შემცველია და ამ შემთხვევაში ეს ძალა სავარცხელსაც გადაეცემა.  

მეგრულ მითოლოგიაში ძალიან ბევრი ისტორია გვხვდება ტყაშმაფაზე. სხვადასხვა წყაროები მას ავსულად მოიხსენიებენ, მაგრამ მისი ბუნება ბოლომდე დადგენილი არაა. ერთი რამ ცხადია, მისი ისტორიები მეგრელებისთვის ძალიან ახლობელი და ძვირფასია, რადგან დღესაც ბევრი თქმულება და ლეგენდა დაიარება ტყაშმაფას, იგივე ტყის დედოფალის შესახებ. 

კომენტარები


ეტალონი

მათემატიკის ოლიმპიადა დაიწყო - „ეტალონის“ საგნობრივი ჩემპიონატი გრძელდება

2-3 ივნისი ლოგიკური აზროვნებისა და ზოგადი განათლების ოლიმპიადის დღეებია - „ეტალონის“ საგაზაფხულო ჩემპიონატი გრძელდება

„დიდი მადლობა „ეტალონს“ ამ ახალი და ძალიან საინტერესო პროექტისთვის“

„ეტალონის“ საგაზაფხულო ჩემპიონატი დაიწყო - ოლიმპიადები სამ საგანში იმართება

ონლაინ ჩემპიონატში II-XI კლასების მოსწავლეებს შეეძლებათ მონაწილეობა

სიახლეები

საცდელს ტესტირებას NEAC 4 სექტემბერს ჩაატარებს - დეტალური ინსტრუქცია

სასწავლო გრანტი 293-მა სტუდენტმა მოიპოვა ან გაიუმჯობესა - იხილეთ კონკურსის შედეგები

 ბაღებში სააღმზრდელო წელი 15 სექტემბრიდან იწყება - ოფიციალური ინფორმაცია

რჩევები სასწავლო წლის დასაწყისს ნაკლებად სტრესულს გახდის მშობლებისთვისაც

იცით რას ნიშნავს პროზელიტიზმი, იმერსია, ასერტულობა, ავერსიული რეაქცია? - ინფორმაცია საბავშო ბაღში დასაქმებულებისთვის

პიროვნება

„ჩვენს სკოლაში ვმუშაობთ ყველა ერთად და ვცდილობთ, საინტერესო გარემოს შექმნას“...

„მასწავლებელს უნდა ახსოვდეს, რომ ის არა მხოლოდ ცოდნის გადამცემი, არამედ გზამკვლევი და მხარდამჭერია მოსწავლისათვის“...

„როცა მასწავლებელი ხედავს, რომ მისი ხმა ისმის - ის ხდება მოტივირებული“ -  შუამთას საჯარო სკოლის ხელმძღვანელი 

„არ შეგეშინდეთ შეცდომების“ - ახალბედა პედაგოგებს შუამთას საჯარო სკოლის ხელმძღვანელი, თეონა მეფარიშვილი მიმართავს

„სკოლაში უნდა შეიქმნას გარემო, სადაც სწავლა იწყება სითბოთი, არა შიშით“ - შუამთის საჯარო სკოლის დირექტორი თეონა მეფარიშვილი- 

სკოლები

„როგორც ხელმძღვანელი, ვისურვებდი, არ მოგვკლებოდეს მონდომებული, სწავლაზე ორიებტირებული მოსწავლეები“...

„მადლობას ვუხდით ავტორიზაციის საბჭოს, ექსპერტებს, საგანმანათლებლო რესურსცენტრს“... 

„თქვენს მშობლებს, მასწავლებლებს, მეგობრებს მუდამ ეამაყოთ თქვენი ღირსეული ნაბიჯებით“...

„მადლობას ვუხადით პროექტის ხელმძღვანელებს, ორგანიზატორებს, ტრენერებს, ჩვენს ფასილიტატორ რუსუდან ლომთაძეს, ჩვენი სკოლის ყველა მასწავლებელს, მოსწავლესა და მშობელს“

საინტერესო

სწავლების უჩვეულო მეთოდები - როგორ აქციოთ გაკვეთილი სახალისოდ, გაზარდოთ მოსწავლეთა ჩართულობა და ინტერესი 

განვითარებული კოგნიტური შესაძლებლობები, ემოციური არასტაბილურობა - მეცნიერებმა გაარკვიეს, როგორია მკარი დედების გავლენა ბავშვებზე 

სიახლეები
საზოგადოება